Quản lý tài chính là gì? 8 mẹo quản lý tài chính cực hiệu quả

Tài chính là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân. Do đó, để đạt được trạng thái tài chính ổn định, bạn cần học cách quản lý tài chính cá nhân sao cho hiệu quả. Trong bài viết này, Home Credit sẽ cùng bạn đi tìm hiểu về quản lý tài chính cá nhân: định nghĩa, tầm quan trọng và các bước để lập một bản kế hoạch hiệu quả. Đọc ngay!

Bài viết liên quan:

• Bí quyết quản lý tài chính cho Gen Z cực hiệu quả
• Top công cụ quản lý tài chính cá nhân hiệu quả nhất 2025
• Mách bạn 10 mục tiêu tài chính cần đạt được cho năm mới 2025

Quản lý tài chính là kỹ năng cần thiết trong việc ổn định cuộc sống lâu dài

1. Quản lý tài chính là gì?

Quản lý tài chính là quá trình xây dựng và điều chỉnh kế hoạch sử dụng nguồn tiền của cá nhân hoặc gia đình để đạt được các mục tiêu tài chính đã đề ra. Hoạt động này bao gồm việc ghi chép và theo dõi thu nhập, kiểm soát chi tiêu, tích lũy tiền, đầu tư và xử lý các khoản nợ. 

Mục tiêu cốt lõi là duy trì sự ổn định tài chính nhằm chủ động đối phó với những tình huống khẩn cấp, đồng thời chuẩn bị cho các kế hoạch dài hạn như mua nhà hay đảm bảo cuộc sống khi về hưu.

Quản lý tài chính cá nhân giúp duy trì ổn định tài chính để đối phó với những tình huống bất trắc

2. Tại sao phải quản lý tài chính cá nhân?

2.1 Để hiểu về tiền và  cách sử dụng tiền sao cho hiệu quả

Quản lý được tài chính cá nhân giúp bạn có hiểu biết sâu sắc về dòng tiền, cũng như nhận thức được tình hình tài chính hiện tại của bản thân. Khi đã nắm rõ 2 điều này, bạn dễ dàng đưa ra được những điểm cần cải thiện, những bước tiếp theo mình phải làm để tình hình tài chính trở nên tốt hơn.

Chẳng hạn như, sau khi phân tích tình hình tài chính hiện tại, bạn thấy mình chi tiêu quá nhiều cho khoản mua sắm tùy hứng và quyết định sẽ cắt giảm khoản chi tiêu này vào khoản sau, để dành cho tiết kiệm tiền hoặc đầu tư một khóa học cho bản thân.

2.2 Đảm bảo tài chính ổn định

Làm thế nào để đảm bảo cân bằng giữa thu nhập và chi tiêu vẫn luôn là câu hỏi đau đầu với nhiều người. Bạn có thể chỉ có 1 khoản thu nhập, nhưng khoản phải chi tiêu thì luôn luôn rất nhiều. Do đó, việc quản lý và phân chia thu nhập thành các khoản chi tiêu sao cho hợp lý là việc cần thiết.

Quản lý tài chính hiệu quả là cách tốt nhất để đạt được trạng thái ổn định tài chính

2.3 Dễ dàng đạt được các mục tiêu tài chính cá nhân hơn

Khi cách quản lý chi tiêu đã đi vào quỹ đạo, bạn có thể bắt đầu đặt ra các mục tiêu tài chính ngắn và dài hạn để phấn đấu. Bạn có thể đặt cho mình các mục tiêu nhỏ như đi du lịch 2 lần/năm, hoặc mục tiêu mua nhà trước tuổi 35,... 

Dựa trên thu nhập và mức chi tiêu, bạn cũng sẽ ước lượng được khá chính xác khả năng và thời gian bạn có thể hoàn thành những mục tiêu này.

>>> Xem thêm: Cách để cân bằng mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn 2025

2.4 Chủ động tài chính trong mọi trường hợp

Quản lý tài chính cá nhân hiệu quả sẽ giúp bạn xây dựng được quỹ dự phòng để chủ động tài chính ngay cả trong những trường hợp bất ngờ như bệnh tật, tai nạn, thất nghiệp,...Khi mới bắt đầu, bạn nên lập kế hoạch chi tiêu cụ thể về quỹ dự phòng tài chính này và nhanh chóng lấp đầy nó trước khi thực hiện các mục tiêu khác.

2.5 Quản lý và hạn chế các khoản nợ

Thực ra, việc có một khoản nợ không phải là vấn đề quá nghiêm trọng. Vấn đề là bạn không kiểm soát được mức chi tiêu để trả nợ đúng hạn hoặc sở hữu quá nhiều khoản nợ cùng lúc. Do đó, quản lý tài chính cá nhân hiệu quả giúp bạn hạn chế vay nợ hoặc có kế hoạch trả nợ hợp lý, tránh để bản thân rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất. 

Quản lý nợ hiệu quả là một trong các lợi ích có được từ việc quản lý tài chính cá nhân hiệu quả

2.6 Gia tăng tài sản và nâng cao mức sống

Việc am hiểu và quản lý tốt tài chính của bản thân giúp bạn có được tình hình tài chính ổn định, có khoản dự phòng đảm bảo an toàn, đồng thời phát triển tài sản để đạt được các mục tiêu mong muốn. Từ đó, bạn có khoản dư dả để đầu tư vào bản thân như học hành, du lịch,...giúp nâng cao chất lượng cuộc sống. 

3. Các bước để lập kế hoạch và quản lý tài chính cá nhân hiệu quả

Nếu là “người mới”, bạn có thể tham khảo 4 bước cơ bản sau để lập cho mình một bản kế hoạch quản lý tài chính cá nhân hiệu quả:

• Xác định thu nhập hàng tháng: Xác định thu nhập hàng tháng bao gồm tiền lương, tiền lãi ngân hàng, lãi đầu tư, tiền thưởng, thu nhập từ nghề tay trái,...
• Liệt kê các khoản chi tiêu trong tháng: Liệt kê các khoản chi tiêu như chi phí sinh hoạt như nhà ở, ăn uống, đi lại, phí tiết kiệm, phí trả nợ,... Sau đó, xác định tỉ lệ của các chi phí theo tình hình tài chính hiện tại và phân bổ thu nhập dựa trên tỉ lệ tương ứng
• Thực hành ghi chép chi tiêu: Ghi chép chi tiêu từ khoản lớn đến khoản nhỏ để có cái nhìn chi tiết về tình hình chi tiêu của mình. Hãy kiên trì trong những tháng đầu tiên vì công việc này dễ khiến bạn nản lòng vì tốn nhiều thời gian
• Xem lại các khoản chi tiêu trong tháng và tiến hành điều chỉnh: Ở các tháng đầu tiên, bạn đừng kỳ vọng mình sẽ thực hiện chính xác những gì đã đề ra. Hãy xem xét và từng bước điều chỉnh chi tiêu sao cho phù hợp với tình hình thực tế.

Lập kế hoạch tài chính rõ ràng giúp bạn kiểm soát chi tiêu hiệu quả 

4. 8 nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân hiệu quả

Dưới đây là 8 nguyên tắc quan trọng giúp bạn quản lý tài chính cá nhân hiệu quả, tạo dựng nền tảng tài chính vững chắc cho tương lai:

4.1 Thường xuyên rà soát chi tiêu

Việc thường xuyên rà soát các khoản chi tiêu hàng tuần, hàng tháng, hàng năm,… là nguyên tắc quan trọng để bạn kiểm soát tài chính cá nhân. Hãy phân loại chi tiêu thành 2 nhóm: 

• Nhóm có thể cắt giảm: Ăn uống ngoài, mua sắm không cần thiết,... 
• Nhóm không thể cắt giảm: Học phí, tiền thuê nhà,...

Từ đó, bạn có thể cắt giảm được chi phí thừa, giúp cân bằng chi tiêu.

Thường xuyên rà soát chi tiêu giúp bạn điều chỉnh kịp thời các chi phí không cần thiết

4.2 Xác định mục tiêu và kế hoạch tài chính rõ ràng

Để quản lý tài chính hiệu quả, việc lập mục tiêu tài chính rõ ràng là rất quan trọng. Bạn cần xác định mục tiêu dài hạn, trung hạn và ngắn hạn, như tiết kiệm cho chuyến du lịch hay mua nhà. Sau đó, hãy xây dựng một lộ trình tiết kiệm cụ thể để đạt được mục tiêu đó. 

>>> Xem thêm: Cách để cân bằng mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn 2025

4.3 Phân chia thu nhập theo tỷ lệ hợp lý cho các mục tiêu khác nhau

Để quản lý tài chính cá nhân hiệu quả, bạn nên phân chia thu nhập vào các mục tiêu tài chính rõ ràng. Bạn có thể tham khảo quy tắc 50/20/30 hoặc quy tắc 6 chiếc lọ để phân chia thu nhập theo tỷ lệ phù hợp. Các khoản phân chia thu nhập có thể bao gồm:

• Chi phí thiết yếu: Dành cho các nhu cầu hàng ngày như thuê nhà, điện, nước, xăng xe, ăn uống, học phí
• Chi phí không thiết yếu: Bao gồm mua sắm, giải trí, du lịch, giúp bạn thư giãn và tái tạo năng lượng
• Đầu tư và tiết kiệm: Dành cho gửi tiết kiệm, mua bảo hiểm, đầu tư chứng khoán nhằm xây dựng quỹ dự phòng cho tương lai.

Phân chia thu nhập hợp lý cho các mục tiêu khác nhau để kiểm soát dòng tiền hiệu quả

4.4 Không chi tiêu nhiều hơn 10% số tiền kiếm được

Một nguyên tắc quan trọng trong quản lý tài chính là không tiêu vượt quá 10% thu nhập cho các khoản chi tiêu không cần thiết. Chẳng hạn, nếu thu nhập của bạn là 10 triệu đồng, bạn không nên chi tiêu quá 1 triệu đồng cho các món đồ như quần áo, giày dép vì chúng không mang lại giá trị lâu dài. Qua đó giúp bạn tránh tình trạng tiêu hết tiền và khuyến khích tiết kiệm cho các khoản đầu tư, tài sản lâu dài.

4.5 Tránh rơi vào “vòng xoáy” nợ nần

Để tránh  rơi vào “vòng xoáy” nợ nần, trước tiên bạn cần thắt chặt chi tiêu bằng cách giảm bớt những khoản chi không cần thiết. Đồng thời, bạn cần trả hết các khoản nợ hiện tại trước khi có ý định vay thêm. Ưu tiên trả những khoản nợ có lãi suất cao trước sẽ giúp bạn giảm thiểu tối đa chi phí lãi suất và để dành tiền cho những mục tiêu khác. 

4.6. Dành ít nhất 10 - 20% thu nhập hàng tháng để tiết kiệm

Một trong những nguyên tắc cơ bản nhất để quản lý tài chính cá nhân hiệu quả là tiết kiệm ít nhất 10 - 20% thu nhập mỗi tháng. Ví dụ, nếu bạn thu nhập 10 triệu đồng, hãy dành ra 1 - 2 triệu đồng để tiết kiệm. 

Một cách tiết kiệm tiền của người Nhật mà bạn có thể tham khảo là luôn tiết kiệm trước khi chi tiêu. Ngay khi nhận lương, bạn nên dành ra một phần cố định để tiết kiệm. Điều này không chỉ giúp bạn có một khoản dự phòng khi cần mà còn giúp kiểm soát được chi tiêu hàng tháng.

Hãy luôn tiết kiệm trước khi chi tiêu để tránh tiêu xài hoang phí

4.7 Gia tăng thu nhập từ nhiều nguồn khác nhau

Sự thành công của nhiều người giàu một phần đến từ việc đa dạng hóa nguồn thu nhập. Bằng cách kiếm tiền tăng thu nhập từ các công việc làm thêm hoặc đầu tư kinh doanh, bạn có thể tạo ra các nguồn thu nhập bổ sung cho gia đình. 

Tuy nhiên, hãy đảm bảo bạn biết cách cân bằng thời gian để công việc chính không bị ảnh hưởng, đồng thời vẫn duy trì được hiệu quả trong việc quản lý tài chính.

>>> Xem thêm: 23 cách kiếm tiền online tại nhà đơn giản cần vốn ít 2025

4.8 Mua hợp đồng bảo hiểm 

Mua bảo hiểm không chỉ là cách bảo vệ bản thân và gia đình trước những rủi ro bất ngờ, mà còn là một chiến lược quản lý tài chính cá nhân thông minh. Khi không may xảy ra tai nạn, bệnh tật, bảo hiểm sẽ hỗ trợ chi trả toàn bộ hoặc một phần chi phí, nhờ đó bạn không phải xâm phạm đến khoản tiền tiết kiệm hay vay nợ bên ngoài. Đây chính là “tấm lá chắn” giữ cho bạn và gia đình luôn an toàn, ổn định về mặt tài chính.

Hiện nay, nhiều công ty tài chính như Home Credit cũng mang đến các gói bảo hiểm linh hoạt, dễ tiếp cận, phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả của từng người. Bạn có thể tham khảo các gói bảo hiểm của Home Credit như Bảo hiểm Tai nạn cá nhân, Gói An tâm tài chính, Bảo hiểm Sức khỏe toàn diện... để chủ động trong những tình huống rủi ro và xoá đi nỗi lo về tài chính.

5. Những sai lầm cần tránh khi quản lý tài chính cá nhân

Quản lý tài chính cá nhân đòi hỏi sự kỷ luật và kiên trì cao. Dưới đây là những sai lầm bạn cần tránh để đảm bảo kế hoạch quản lý tài chính không bị đổ vỡ: 

• Không lập kế hoạch tài chính rõ ràng: Nhiều người chi tiêu và tiết kiệm theo cảm tính, không có mục tiêu cụ thể, khiến việc sử dụng dòng tiền thiếu định hướng, khó đạt được các mục tiêu lớn
• Chi tiêu nhiều hơn thu nhập: Mua sắm vô độ hoặc thường xuyên vay mượn để đáp ứng lối sống hưởng thụ dễ dẫn đến nợ nần chồng chất, khiến bạn phải chịu áp lực tài chính lớn
• Không có quỹ dự phòng khẩn cấp: Việc bỏ qua quỹ dự phòng khiến bạn dễ rơi vào khủng hoảng tài chính khi gặp sự cố bất ngờ như mất việc, bệnh tật hoặc sửa chữa lớn
• Bỏ qua việc đầu tư để gia tăng tài sản: Chỉ gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm mà không tìm cách sinh lời sẽ khiến giá trị tài sản bị giảm dần do lạm phát. Đầu tư hợp lý giúp đồng tiền tăng trưởng và tạo nguồn thu nhập thụ động
• Không quản lý nợ một cách chiến lược: Trả nợ không có kế hoạch hoặc tập trung vào các khoản nợ nhỏ trước sẽ khiến tình trạng nợ nần kéo dài, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống
• Thiếu kiên trì: Bỏ cuộc giữa chừng khi chưa thấy kết quả rõ ràng hoặc thay đổi kế hoạch quản lý tài chính liên tục sẽ khiến quá trình tích lũy và đầu tư bị gián đoạn, khó đạt mục tiêu lâu dài.

>>> Xem thêm: 07 thói quen chi tiêu cản trở con đường tự do tài chính của bạn 

Tránh tiêu xài hoang phí vào những món đồ không cần thiết để duy trì kỷ luật quản lý tài chính

6. Những thắc mắc thường gặp về quản lý tài chính cá nhân

6.1 Nên quản lý dòng tiền cá nhân bằng công cụ nào?

Tùy thuộc vào nhu cầu và thói quen, bạn có thể chọn sử dụng các công cụ quản lý tài chính như sổ tay, bảng Excel hoặc  app quản lý chi tiêu trên điện thoại. Trong đó, ứng dụng quản lý chi tiêu được giới trẻ ưa chuộng vì cho phép cập nhật và theo dõi tình trạng tài chính mọi lúc, mọi nơi.

6.2 Mới bắt đầu quản lý tài chính cá nhân thì nên chú ý điều gì?

Khi mới bắt đầu, điều quan trọng là bạn cần kiên định với mục tiêu tài chính đã đề ra. Mặc dù ban đầu có thể cảm thấy khó khăn, nhưng bạn sẽ dần hình thành được thói quen tiết kiệm và chi tiêu hợp lý để mau chóng đạt được tự do tài chính.

6.3 Làm thế nào để xây dựng quỹ khẩn cấp hiệu quả?

Để xây dựng quỹ khẩn cấp, bạn nên bắt đầu tiết kiệm ít nhất 3 - 6 tháng thu nhập và để số tiền này trong tài khoản tiết kiệm dễ dàng tiếp cận. Bạn có thể tự động trích một phần thu nhập hàng tháng vào quỹ này cho đến khi đạt được mục tiêu.

6.4 Làm thế nào để duy trì kỷ luật tài chính lâu dài?

Để duy trì kỷ luật tài chính lâu dài, bạn cần thường xuyên kiểm tra và đánh giá tiến độ tài chính của mình. Hãy đặt mục tiêu tài chính rõ ràng, chia nhỏ các khoản chi tiêu và tiết kiệm theo từng giai đoạn và luôn kiên nhẫn với bản thân trong việc điều chỉnh chi tiêu.

Quản lý tài chính cá nhân hiệu quả mang lại rất nhiều lợi ích. Khi kiểm soát được thói quen chi tiêu, bạn có thể đạt được các mục tiêu tài chính và nâng cao mức sống. Hy vọng rằng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích trong việc xác định và lên kế hoạch quản lý chi tiêu. 

Ngoài phương pháp ghi chú truyền thống, bạn có thể tìm đọc bài viết về những công cụ quản lý tài chính hiệu quả trên Cẩm nang tài chính số Toàn diện của Home Credit.

----

Blog Home Credit - Cẩm nang Tài chính số Toàn diện 

Tài chính không chỉ là những con số mà còn là chìa khóa mở ra sự tử chủ và ổn định trong cuộc sống. Với Blog Cẩm nang Tài chính số Toàn diện, Home Credit sẽ giúp bạn: 

• Nắm vững kiến thức về tín dụng và nợ để tránh các rủi ro tài chính 
• Hiểu rõ kiến thức tài chính tổng quan và cách quản lý tài chính cá nhân hiệu quả 
• Học cách quản lý chi tiêu và kiểm soát dòng tiền, từ kiếm tiền, tiết kiệm cho đến đầu tư theo năng lực, hướng đến độc lập và tự do tài chính 
• Thực hiện thanh toán dễ dàng, an toàn, từ mua sắm đến các hóa đơn thiết yếu 

Chủ động hiểu về tài chính cũng chính là cách để bạn vững tâm trước mọi quyết định lớn nhỏ. Truy cập trang Cẩm nang Tài chính số Toàn diện của Home Credit ngay hôm nay!